|b{Work:_Seinte_Marherete,_če_Meiden_ant_Martyr} |b{Manuscript:_Bodley_34,_Oxford} |b{Edition:_Mack,_Frances_M_1934._} |b{London:_Milford._pp._2-54.} |p1 Seinte Marherete, ée Meiden ant Martyr |p2 |r[f.18a] I če feaderes & i čes sunes & i čes hali gastes nome, her biginneë če liflade & te passiun of seinte margarete. |r Efter ure lauerdes pine & his passiun & his deaë o rode & his ariste of deaë, ant efter his up_astihunge, |r5 as he steah to heouene, weren monie martyrs, wepme ba & wummen, to deaëes misliche idon for če nome of drihtin; &, as icudde kempen, ouercomen in & akeasten hare čreo cunne uan, če ueont, & teos wake worlt, ant hare licomes lustes; ant wenden of čeos |r10 weanen to weole & to eche wunne, icrunet to Criste. |r ée ¨et weren monie ma čene nu beon mis-bileuede |r[f.18b] men, če heheden & hereden hečene maumez, of stanes & of stockes wrecches iwrahte. Ah ich, an godes čeowe Teochimus inemed, ilered i godes lei, redde |r15 & arahte moni misli[ch] leaf; ant neauer i nan stude ne mahte ich understonden of nan če were wurëe for to beon iwurget as drihtin deh to donne, bute če hehe healent an čet is in heouene, če wunede hwil his wille wes amonc worldliche men, & bottnede če dumbe & te |r20 deaue, & te deade arerde to leome & to liue; & crunede his icorene če deë drehen, oëer eni neowein; & alle cristene men, swa ¨ef ha nutteë hare nome, hafeë ilened čet lif čet echeliche lesteë. Ich, fulhet i font o |p4 če al-mihti fedres nome & o čes hali gastes, wes i če time liuiende i londe ča čet eadie meiden, Mar_garete bi nome, feht wië če feond & wië his eorëliche limen, ouercom & acaste ham; & bi¨et hit iwriten of |r5 če writers ča, al hire passiun & hire pinfule deë čet ha dreh for drihtin. |r [H]ercneë, alle če earen & herunge habbeë: widewen wië ča iweddede, & te meidnes nomeliche, lusten swiëe ¨eorliche hu ha schulen luuien |r10 če liuiende lauerd & libben i meiëhad, čet him his mihte leouest; swa čet ha moten, čurh čet eadie meiden če we munneë to-dei wië meiëhades menske, čet seli meidnes song singen, wië čis meiden & wië čet heouen_liche hird, echeliche in heouene. |r[f.19a] |r15 |r [é]is meiden čet we munieë wes Margarete ihaten; & hire flesliche feder Theodosie hehte, of čet he_čene folc patriarche & prince. Ah heo, as če deorwurëe drihtin hit dihte, in-to a burh wes ibroht to ueden & to uostrin, from če muchele Antioche fiftene milen. éa |r20 ha hefde of helde ¨eres fiftene, & hire moder wes iwend če wei čet worldliche men alle schulen wenden, ha warë čeo če ha hefde iwist & iwenet swa lengre swa leuere; & alle hire luueden čet hire on lokeden, as čeo čet godd luuede, če heouenliche lauerd, & ¨ef hire če |r25 grace of če hali gast, swa čet ha ches him to luue & to lefmon, & bitahte in his hond če meske of hire meiëhad, hire wil & hire werc, & al čet heo eauer i če world i wald hahte, to witen & to welden wië al hire seoluen. éus ha wes & wiste, meokest alre milde, wië oëre meidnes 30 o če feld hire fostermodres hahte; & herde on euich |p6 half hire hu me droh to deaëe Cristes icorene; & ¨irnde & walde ¨eorne, ¨ef godes wil were, čet ha moste beon an of če moni moder-bern čet swa muchel drehen for drihtin. |r5 |r [B]itimde umbe stunde čet ter com ut of Asye towart Antioche če ueondes an foster, to herien i če hehe burh hise hečene godes. Olibrius hehte, schireue of če lond, čet alle če lefden o če liuiende godd fordude |r[f.19b] & for-demde. As he wende his wei, seh čis seli meiden |r10 Margarete, as ha wes & wiste up o če feld hire fost[er]_modres schep, če schimede & schan al of wlite & of westume. He het his hird hetterliche: "Nemeë hire swiëe. żef heo his freo wummon, ich hire wule habben & halden to wiue; & ¨ef heo čeowe is, ich cheose hire |r15 to cheuese, & hire wule freohin wië gersum & wië golde, & wel schal hire iwurëen for hire lufsume leor wië al čet ich welde." As če knihtes wolden warpen honden on hire, ha bigon to clepien & callen to Criste, čus: |r "[H]aue, lauerd, milce & merci of či wummon; |r20 ne ne let tu neaure mi sawle for-leosun wië če forlorene, ne wië če luëere mi lif, če beoë al blodi bi-blodeget of sunne. Iesu Crist, godes sune, beo ču eauer mi gleo & mi gledunge: če mot ich a mare hehen & herien. Hald, hehe lauerd, min heorte, ich biseche |r25 če, in treowe bileue: & biwite mi bodi, čet is al bitaht to če, from ulche fulčen; čet neauer mi sawle ne isuled beo in sunne, čurh čet licomes lust, čet lutle while likeë. Lauerd, lustu to me. Ich habbe a deore ¨imstan, & ich hit habbe i¨eue če, mi meiëhad i mene, blostme |r30 brihtest i bodi če hit bereë & biwit wel; ne let tu neauer če unwhit warpen hit i wurëinc, for hit is če leof, & |p8 him činge ločest. & weorreë & warpeë euer čer_toward, |r[f.20a] wië willes, wië werkes, wië alles cunnes wrenches. Lauerd, ču were me, & wite hit euer to če; ne čole ču neuer če unwiht čet he wori mi wit ne wonie |r5 mi wisdom. Ah send me či sonde, helent, of heouene, čet cuëe me & kenne hu ich onswerie schule čes schuckes schireue; for ich iseo me, lauerd, bistepped & bistonden ase lomb wië wedde wulues, & ase če fuhel če is iuon in čes fuheleres grune, ase fisc a-hon on hoke, ase ra |r10 inumen i nette: heh helent, help me, ne leaf ču me neuer nu i luëer[e] menne[s] honde." |r [é]e knihtes, for ha spec čus, charden euchan a¨ein, ant cwečen to hare lauerd: "Ne mei či mihte habben na man wië čis meiden, for ha ne heheë nan of |r15 ure hečene godes, ah leueë o če lauerd če če Gius for-demden & drohen to deaëe & heëene hongeden & heuen on rode." Olibrius če luëere, ča he čis iherde, changede his chere, & het biliue bringin hire biforen him. Sone se ha icume wes, he cleopede to hire čus: -- "Cuë |r20 me," quoë he, "¨if ču art foster of freomon, oëer čeowe_wummon." ée eadi meiden Margarete sone him ontswerede & softeliche seide: "Freo wummon ich am, & godes čewe." "że," quoë he, "hwet godd hehest & herestu?" "Ich hehe," quoë ha "heh-feader, |r25 healent in heouene, & his deorwurëe sune, Iesu Crist hatte, & him ich habbe, meiden, mi meiëhad i¨ettet, |r[f.20b] & luuie to leofmon & leue ase lauerd." "Hu dele!" quoë he, "Leuestu & luuest te če reufulliche deide & reuliche on rode?" "Nai," quoë ha, "ah čeo če |r30 wenden to fordon him, čine forëfedres, beoë forfaren reuliche & forloren luëerliche; & he liueë, kinebern, |p10 icrunet in his kinedom, keiser of kinges, echeliche in heouene." ée wari of čes wordes wearë ut-nume wraë, & het hire kasten in cwarterne & i cwal-hus, a-čet he hefde betere bi-čoht him o hwucche wise he walde merren |r5 hire meiëhad; & ferde him čenne swa, forë in-to Antioche, & hehede hise hečene godes, as hit lomp & lei to his luëere bileue. Het hire i če oëer dei bringen biuoren him. Ha wes sone ibroht forë, & he bigon to segen: "[M]eiden, haue merci & milce of če seoluen: nim |r10 ¨eme of či ¨uheče & of či semliche schape, of či schene nebschaft: wurch efter mi wil & wurge mine maumez; & če schal wel iwurden biuoren če heste of min hirt, wië al čet ich i world hah & i wald habbe." Margarete, mildest & meidene meokest, ontswerede & |r15 seide: "Wite hit tu nu ¨if ču wult -- for he hit wat ful wel, he če haueë iseilet me to him seolf, & mi meiëhad -- čet tu ne maht nans-weis, wië weole ne |r[f.21a] wië wune, wië wa ne wië wont reče ne wië nan worldlich čing, wenden me ne wrenchen of če wei |r20 čet ich am in bigunne to ganne. & unwurë, čet wite ču, me beoë čine wordes; for him ane ich luuie & habbe to bileue, če weld & wisseë wië his wit windes & wederes, & al čet biset is wië se & wië sunne. Buuen ba & bineočen, al buhe[ël to him. & to-eke čis, čet he is se mihti & se |r25 meinful, he [is] leoflukest to lokin upon & swotest to smellen: ne his lufsumlec neuer mare ne mei lutli ne aliggen; for he ne alië neuer, ah liueë a in are, & his muchele mihte lesteë a mare." |r "[L]et" quoë Olibrius, "ne beoë čes wordes noht |r30 wurhë. Ah an-hwet wite ču: bute ¨if ču |p12 swike ham, mi swerd schal forswelten & for-swolhen či fle[sc], & čerefter čine ban schulen beon forbernde o berninde gleden. Ah ¨if ču wult leue me, ču schalt beon mi leofmon & min iweddede wif, & welden ase lefdi |r5 al čet ich i wald hah & am of lauerd." |r "[M]e, leoue," quoë ha, "hwar-to luste če warpen al awei čine hwile? Ich wulle bitechen mi bodi to eauer-euich bitternesse čet tu const on bičenchen, ne bite hit ne se sare, wië čon čet ich mote |r10 meidene mede habben in heouene. Drihtin deide for us, če deorwurëe lauerd, & ne drede ich na deë for to drehen for him. He haueë his merke on me iseiled wië his in-seil; ne mei vnc lif, ne deë nočer, twemen |r[f.21b] otwa." "[N]a," quoë he, "is hit swa! Neomeë |r15 hire swiëe," quoë he to his cwelleres. "Strupeë hire steort-naket & hongeë hire on heh up, & beteë hire bere bodi wië bittere besmen." éa awariede werlahen leiden se luëerliche on hire leofliche lich, čet hit brec oueral & liëerede o blode. éet eadie meiden a-hef |r20 hire heorte heh up towart heouene, & cleopede to Criste: |r "[L]auerd, in če is al min hope. Hald me mi wit wel swa, & mi wil to če, čet hit ne forwurëe naut, for wa čet me do me, ne for wele nowčer; ne lef |r25 ču neuer mine fan, če feondes i mene, habben ne holden hare hoker of me, as ha walden ¨ef ha me mahten awarpen: ah swa ne schulen ha neuer me, ne nan oëer čet ariht luuieë če. Heouenliche lauerd, čin nome beo |p14 iblescet. Lauerd, loke to me ant haue merci of me. Softe me mi sar swa, & salue mine wunden, čet hit ne seme nohwer, ne suteli o mi samblant, čet ich derf drehe." ée cwelleres leiden se luëerliche on hire lich, |r5 čet tet blod bearst ut & strac a-dun of hire bodi as streem deë of welle. |r [O]librius, če luëere reue bute rewëe, hwil me ¨er[d]ede hire čus ¨eomerliche, ¨eide: "Stute nu & stew čine unwitti wordes, & hercne, meiden, mi |r10 read, & wel če schal iwurëen." Alle če čear weren, |r[f.22a] wepmen & wummen, remden of reowëe ant meanden čes meiden, & summe of ham seiden: "Margarete, Margarete, meide swa muche wurë ¨ef ču wel waldest, wa is us čet we seoë či softe leofliche lich to-luken se |r15 ladliche! Weila! wummon, hwuch wlite ču leosest & forletest for či mis-bileaue. ée reue is reowliche wraë & wule iwis fordo če; ah luue nu & lef him, & tu schalt, wummone meast, wunne & weole wealden." "O," quoë ha, "wrecches, unweoten bute wit, weila, hwet |r20 wene ¨e! żef mi lich is toloken, mi sawle schal resten wië če rihtwise: sorhe & licomes sar is sawulene heale. Ah leue ¨e, ich reade ow, o če liuiende godd, mihti & meinful & euch godes ful, če hereë čeo če him cleopieë to, & heouene-¨etes openeë. For ow nulle ich iheren, |r25 ne heien nan of ower godes, če dumbe beoë & deaue, & blinde & bute mihte, wië monnes hond imakede. Ah ču wurchest," quoë ha, ča, to Olibrium če luëere, "čine feader werkes, če feondes of helle. Me, ču heaëene hund, če hehe healent is min help; żef he haueë i¨ettet |r30 te mi licome to teluken, he wule, ču heatele reue, arudde mi sawle ut of čine honden & heouen hire into heouene, čah ču hongi me her. & tu grisliche gra, ču luëere liun laë godd, či mihte schal unmuclin & melten to |r[f.22b] riht noht; & tu schalt eauer i sar & i sorhe swelten, |p16 hwen ich gomeni wië godd & gleadie buten ende." He o wraëëe warë for-neh ut of his witte; & het swiëe bitterliche hongin hire & heouen up herre čen ha ear wes, & wië sweord scharpe & ewles of irne hire freo_liche |r5 flesch to-ronden & to-renden. Ant heo biseh on heh up & bigon to seggen: |r "[H]elle-hundes, lauerd, habbet bitrummet me, & hare read čet heaneë me haueë al biset me; ah ču, hehe healent, beo umbe me to helpen. Arude, |r10 reowfule godd, mi sawle of sweordes egge & of h[u]ndes hond, for nabbe ich bute hire ane. Lowse me, lauerd, ut of če liunes muë, & mi meoke mildschipe of če an-ihurnde hornes. Glede me, godd, wië či gleo & ¨ef me hope of heale, čet mi bone mote čurh-čurli če |r15 heouene. Send me či sonde i culurene heowe, če cume me to helpe, čet ich mi meiëhad mote wite to če unwemmet; & lef me ¨et i-seon, lauerd, ¨ef či wil is, če awariede wiht če weorreë a¨ein me; & cuë či mahte on me, al-mihti godd, čet ich him ouercume mahe, swa |r20 čet alle meidnes eauer mare čurh me če mare trusten on če. Beo či nome iblesced, alre bleo brihtest, in alre worldene worlt aa on ecnesse." |r [H]wil čet ha spec čus, me to-lec hire swa, čet te lu_ëere |r[f.23a] reue for če stronge rune of če blodi stream, |r25 ne nan oëer čet ter wes, ne mahte for muche grure lokin čiderwardes; ah hudden hare heafden če heardeste_iheortet under hare mantles, for čet seorfule sar čet heo on hire isehen. żet spec & seide Olibrius če luëere: "Hwet bihalt, meiden, čet tu ne buest to me, ne nult |r30 habbe milce ne merci of če seoluen? ée, ne felest tu či flesch al to-limet & to-luken čurh čet ich hit hate? Ah buh nu & bei to me ear čen ču deie o dreori deë |p18 & derf; for ¨ef ču ne dest no, ču schalt swelten čurh sweord & al heo limmel to-loken; ant ich wulle tellen, hwen ču al to-toren art in euchanes sihëe če sit nu & sië če, alle čine seonewwen." |r5 |r "[M]e, heateliche hund," quoë ha ča, "čah ču al swa do, me schendest tu nawt. Hwen mi sawle bië biuoren godes sihëe in heouene, lutel me is hwet me do mid mi bodi on eorëe. Ah če schulde scheomien, ču scheomelese schucke, ¨ef ču scheome |r10 cuëest, če čulli mot haldest wië a ¨ung meiden, & spillest al či hwile & ne spedest nawiht; for ¨ef ich wrahte če wil of če flesch čet tu fearest as ču wult wië, mi sawle schulde sinken, al swa as ču schalt, to sorhen |r[f.23b] in helle; ah for či ich wulle wel čet mi flesch forfeare |r15 her, čet softe Iesu cruni mi sawle i če selhëen of heouene, & efter domes-dei do ham ba to-gederes, to weolen & to eche wunnen, čurh-wuniende." He se wraë čet for-neh wod he walde iwurëen. Bed bi liues coste keasten hire i cwalm-hus, ant swa me dude sone. & wes |r20 as čah hit were če seoueëe time of če dei čet me droh hire čus in-to dorkest wan, & wurst in to cumene. & heo hef up hire hond & blecede al hire bodi wië če taken of če hali rode. As me reat hire inwart, ha bigon to bidden čeos bone to ure lauer[d]: -- |r25 |r "[D]eore-wurëe drihtin, čah čine domes dearne beon, alle ha beoë duhtie. Alle heouen_liche čing, & heorëliche bače, buheë če & beieë. éu art hope & help to alle čet te herieë. éu art foster & feader to helplese children. éu art weddede weole, & |r30 widewene warant, & meidenes mede. éu art wunne of če world, Iesu Crist, kinebern; godd ikennet of godd, as liht is of leome. Loke, lauerd, to me; mi lif, mi luue, mi leofmon: & milce me, či meiden. Min ahne flesliche feader dude & draf me awei, his an-lepi dohter, & mine |r35 freond aren me, for či luue, lauerd, famen & feondes; ah če ich halde, healent, ha for feader & for freond: |p20 |r[f.24a] ne forlet tu me nawt, liuiende lauerd. Bihald me & help me, & lef me čet ich mote legge mine ehnen o če luëe[re] unwhit če weorreë a¨ein me, & lef me deme wië him, drihtin of dome. He heaneë me & heateë, ant |r5 ich neauer nuste čet he ewt of min hearm eauer¨ete hefde. Ah swuch is his cunde, & swa is ful of atter his ontfule heorte čet he heateë euch god; ant euch hali čing & halewinde is him laë. éu art, drihtin, domes-mon of cwike & of deade: dem bituhen unc |r10 twa; ne wraëče ču če, mi wunne, for sahe čet ich segge. For an čing i biseche čeer eau & oueral, čet tu wite to če mi meiëhad unmerret, mi sawle from sunne, mi wit & mi wisdom from unwitlese wiht. In če is, min healent, al čet ich wilni. Beo ču aa iblescet, ordfrume & ende |r15 bute ende ant ord, aa on ecnesse." |r [H]ire uostermoder wes an čet frourede hire, & com to če cwalm-hus & brohte hire to fode bred & burnes drunch, čet ha bi l[iue]de. Heo, ča, & monie ma biheolden čurh an eilčurl as ha bed hire |r20 beoden. & com ut of an hurne hihendliche towart hire an unwiht of helle on an[e] drakes liche, se grislich čet ham gras wië čet sehen: čet unselhëe glistinde as čah he al ouerguld were. His lockes & his longe berd blikeden al of golde, & his grisliche teë semden of swart |r25 |r[f.24b] irn. His twa ehnen steareden steappre čen če steoren & ten ¨imstanes, brade ase bascins, in his ihurnde heaued on eiëer half on his heh hokede nease. Of his speatewile muë sperclede fur ut, & of his nease-čurles čreste smorë_rinde smoke, smecche forcuëest; & lahte ut his tunge, |r30 se long čet he swong hire abuten his swire; & semde as čah a scharp sweord of his muë scheate, če glistnede ase gleam deë & leitede al o leie; & al warë čet stude ful of strong & of stearc stench, & of čes schucke schadewe schimmede & schan al. He strahte him & |r35 sturede toward tis meoke meiden, & geapede wië his |p22 genow up-on hire ungeinliche, snt bigon to crahien & crenge wië swire, as če če hire walde forswolhe mid alle. żef ha agrisen wes of čet grisliche gra, nes na muche wunder. Hire bleo bigon to blakien, for če grure čet |r5 grap hire; & for če fearlac offruht, for¨et hire bone čet ha ibeden hefde čet ha iseon moste čen unsehene unwiht, ne nawt ne čohte čron, čet hire nu were ituëet hire bone; ah smat smeortliche adun hire cneon to čer eorëe, & hef hire honden up hehe toward heouene, [&] |r10 wië čeos bone to Crist čus cleopede: -- |r "[U]nseheliche godd, euch godes ful, hwas wrea[ë]ëe |r[f.25a] is se gromful čet helle ware & heouenes & alle cwike činges cwakieë čer-a¨eines; a¨ein čis eisfule whit čet hit ne eili me nawt, help me, mi lauerd. éu wrahtest |r15 & wealdest alle worldliche čing. éeo čet te heieë & herieë in heouene, & alle če činges če eardië on eorëe: če fisches če i če flodes fleoteë wië finnes, če flihinde fuheles če fleoë bi če lufte, & al čet iwraht is, wurcheë čet ti wil is & halt čine heastes hute mon ane. ée sunne reccheë |r20 hire rune wië-uten euch reste. ée mone & te steorren, če walkeë bi če lufte, ne stutteë ne ne studegië, ah sturieë aa mare; ne nohwider of če wei čet tu hauest iwraht ham ne wrencheë ha neaure. éu steorest če sea-strem, čet hit flede ne mot fir čen ču merkest. |r25 ée windes, če wederes, če wudes, & te weattres, buheë če & beië. Feondes hahbeë fearlac, & engles, of čin eie. ée wurmes & te wilde deor, čet o čis wald wunieë, libbet efter če lahe čet tu ham hauest iloket, luuewende lauerd; ant tu loke to me & help me, čin hondiwerc, |r30 for al min hope is o če. éu herhedest helle & ouercome ase kempe če acursede gast če fundeë to for-do me. Ah her me nu & help me, for nabbe ich i min nowcin |p24 nanes cunnes elne bute čin ane. Wië čis uuel wite me, for ich truste al o če, & ti wil iwurëe hit, deorwurëe lauerd; čet ich čurn či strengëe mahe stonden wië him, & his muchele ouergart čet ich hit mote afeallen. |r5 |r[f.25b] Low, he fundeë swiëe me to for-swolhen, & weneë to beore me in-to his balefule hole čer he wuneë inne. Ah o čin blisfule nome ich blesci me nuëe." & droh ča endelong hire, & čwertouer črefter, če deorewurëe taken of če deore rode čet he on reste; ant te drake |r10 reasde to hire mid tet ilke, & sette his sariliche muë, & unmeaëlich muchel, on heh on hire heaued; & rahte ut his tunge to če ile of hire helen, & swengde hire in, & forswelh into his wide wombe: ah Criste to wurë_mund & him to wraëer-heale; for če rode taken redliche |r15 arudde hire, čet ha wes wië iwepnet, & warë his bone sone, swa čet his bodi to-bearst o-midhepes otwa; ant čet eadi meiden allunge unmerret, wië-uten eauer-euch wem, wende ut of his wombe, heriende on heh hire healent in heouene. |r20 |r [A]s ha biheold, lokinde up-on hire riht-half, ča seh ha hwer set an unsehen unwiht, muche deale blackre čen eauer eani blamon, se grislich, se ladlich, čet ne mahte hit na mon redliche areachen, & his twa honden to his cnurnede cneon heteueste ibunden. |r25 & heo, ča ha seh čis, feng to čonkin, čus, ant herien |r[f.26a] hire healent: -- |r "[B]rihtest bleo of alle čet eauer weren iborene, blostme iblowen & iboren of meidenes bosum; Iesu, godd [t] godes bearn, iblescet ibeo ču. Ich am |r30 gomeful & glead, lauerd, for či godlec; keiser of kinges, drihtin undeadlich. éu haldest & heuest up treowe bileaue. éu art welle of wisdom, & euch wunne waxeë & awakeneë of če. éu art englene weole, čet wealdest & witest ham wië-uten wonunge. Me gomeneë & |r35 gleadeë al of gasteliche murhden: me, mihti godd |p26 makeles, is čet eani wunder? że, iseo ich, lauerd, blowinde mine bileaue. Ich habbe isehen hu če feond če wende to fordo me tofeol efne atwa, & felde hu his fule stench strac & sturede aweiwart. Ich habbe isehen |r5 če wurse of helle her awarpen, & te monslahe islein, če stronge čurs astoruen. Ich habbe isehen his ouergart & his egede orhel [fer]liche auellet. Ich habbe isehe če rode če arudde me se redliche of his reowliche rake, hu ha čet balefule wurm & čet bittre beast makede to |r10 bersten. Ich habbe isehen hali & halwende eoli as hit lihte to me, & ich me seolf smelle of če swote Iesu, swottre čen eauer eani čing čet is on eorëe. Ich habbe sehen blisse, & ich blissi me črof: i weole & i wunne is nu čet ich wunie, ne nes me neauer se wa, as me is wel |r15 nu. ée ich hit čoncki, čolemode lauerd. Ich habbe |r[f.26b] adun če drake idust, & his kenschipe akest; ant he swelteë čet me wende to forswolhen: ich am kempe & he is crauant & ouercumen. Ah če ich čonki črof, če kingene king art echeliche icrunet, sorhfule & sari |r20 & sunfule toturn; wondrinde & wrecches & wonlese wisent, castel of strengëe a¨ein če stronge unwiht, meidenes murhde & martyrs crune; mel-seotel softest & guldene ¨erde, alre gold smeatest, ant glistinde ¨imstan; of alle seheliche [čing] & unseheliche ba, |r25 swotest & swetest, alre schefte schuppent; črumnesse čreouald & anuald če-hweëere; črile i čreo hades, & an in an hehschipe. Heh hali god[d], euch godes ful, beo ču eauer & aa iheret & iheiet bute linninge." |r [A]s ha hefde iheret čus longe ure lauerd, com čet |r30 grisliche gra creopinde hire towart, & heold hire bi če uet, & ase sorhfulest čing sariliche seide: "Marherete, meiden, inoh ču hauest ido me: ne pine ču me na mare wië če eadie beoden čet tu bidest se ofte; for ha bindeë me swiëe sare mid alle, & makieë |r35 me se unstrong, čet ich ne fele wië me nanes cunnes |p28 strengëe. éu hauest grimliche ibroht mi broëer to grunde, & islein čen sleheste deouel of helle, če ich o |r[f.27a] drake liche sende to forswolhe če, & merren wië his muchele mein če mihte of či meiëhad, & makien čet tu |r5 nere na mare imong moncun imuneget on eorëe. éu cwenctest & a-cwaldest him wië če hali rode, & me ču makest to steoruen wië če strengëe of čine beoden, če beoë če se munde. Ah lef me & let me gan, leafdi, ich če bidde." éet milde meiden Margarte grap čet |r10 grisliche čing čet hire ne agras nawiht, & heteueste toc him bi čet eateliche top & hef him up & duste him dunriht to čer eorëe, ant sette hire riht-fot on his ruhe swire & feng on čus to speokene: -- |r "[S]tute nu, earme steorue, & swic nuëe lanhure, |r15 swikele swarte deouel, čet tu ne derue me nawt mare, for mi meiëhad ne helpeë če nawiht; for ich habbe to help min healent in heouene, & te worldes wealdent is ihwer mi warant. éah ču strong were ča ču weorredest me, he wes muchele strengre, če hefde |r20 to biwite me." Wië čis, ča čudde ha o če čurs feste wië hire fot, wië euch-an of čeose word: -- "Stute nu, uuele gast, to gremie me mare. Stute nu, alde monsla[h]e, čet tu ne slea heonneuor[ë] Cristes icorene. Stute nu, wleatewile wiht, to astenche me wië če stench |r25 če of či muë stiheë. Ich am mi lauerdes lomb, & he is min hirde. Ich am godes čeowe & his črel to don al |r[f.27b] čet his deore wil is. Beo he aa iblescet čet bliëe haueë imaked me in endelese blissen." |r Hwil čet ha spec čus o čet speatewile wiht, se čer |r30 lihtinde com in-to če cwalm-hus a leome from heouene; & semde as čah ha sehe i če glistende glem če deorewurëe rode reache to če heouene; & set a culure |p30 čron & čus to hire cleopede: -- "Meiden eadi an, Mar_garete, art tu, for paraise ¨eten aren ¨arewe iopenet te nu." Ant heo leat lahe to hire leoue lauerd, & čonkede him ¨eorne wië inwarde heorte. éet liht a-lei lutlen, & |r5 heo biturde hire ča & cweë to čet unwhit. |r "[C]uë me," quoë ha, "swiëe, forcudest alre činge, of hweat cunde ču beo." "Leafdi," quoë he, "leowse či fot čenne of mi necke & swa lanhure leoče me, meiden an eadiest, čet ich eëie mahe, & ich mot nede. |r10 Noëeles min unwilles hit is, don čet ti wil is. ée milde meiden dude swa: lowsede & leoëede a lutel hire hele, ant he bigon to breoken on speatewilliche čus to speokene: -- |r "Wult tu witen, lufsume leafdi, hu ich hatte? Ah hwet-se of mi nome beo, ich habbe |r15 efter Belzebub meast monnes bone ibeon, & forswolhen hare swinc, & to a-swinden imaket če meden čet ha moni |r[f.28a] ¨er hefden ham i¨arket. Wië sum of mi ne wiheles, [čus] ich wrencte ham adun hwen ha lest wenden; ne neauer ¨et ne mahte me ouercume na mon bute |r20 ču nuče. éu haldest me i bondes ant hauest her iblend me, & art mi broëeres bone Rufines, če rehe[st] & te read-wisest of alle čeo in helle. Crist wune[ë] in če, for-či ču wurchest wië us al čet ti wil is. Ne nawt nart tu, wummon, očre wummen ilich. Me čuncheë |r25 čet tu schinest schenre čen če sunne, ah ouer alle čine limen, če leitië of leome. ée fingres se freoliche me čuncheë, & se freoliche feire & se briht blikinde, čet tu če wië blescedest & makedest te merke o če mihti rode če reauede me mi broëer, ant me wië bale bondes |r30 bitterliche bindest; čet ich lokin ne mei, swa čet liht leome[ë] & leiteë, me čuncheë." "éu fikest", quoë ha, "ful wiht: ah cuë me čet ich easki. "Wumme! leafdi", quoë he ča, "wa me mine liues, bute ich hit am čet weorri a wië rihtwise: of če unseli sunfule me |r35 čuncheë ich am al siker; ah če gode ich ga aa bisiliche abuten, & ham ich folhi neodelukest če cunnië to beon |p32 cleane wië-uten monnes man & fleoë flesches ful[ë]en, ¨ef ich mahte eanies-weis makien ham to fallen & fulen ham seoluen. |r[f.28b] |r [M]onie ich habbe awarpen če wenden mine wi_heles |r5 ful witerliche etwrenchen: ant o čisse wise. Ich leote oëer-hwiles a cleane mon wunien neh a cleane wummon, čet ich nawhit towart ham ne warpe ne ne weorri, ah leote ham al iwurëen. Ich leote ham talkin of godd & teuelin of godlec, & trew_liche |r10 luuien ham wië-uten uuel wilnunge ant alle unwreste willes, čet eiëer of his ahne, & of če oëres ba, treowliche beo trusti, & te sikerure beon to sitten bi ham seoluen & gominen to-gederes. éenne čurh čis sikerlec seche ich earst up-on ham, & scheote swiëe |r15 dearnliche & wundi, ear ha witen hit, wië swiëe attri healewi hare unwarre heorte. Lihtliche on alre earest, wië luueliche lates, wië steape bihaldunge eiëer on oëer, & wië plohe-speche sputte to mare, se longe čet ha toggië & tollië to-gederes. éenne čudde ich in ham |r20 luuefule čohtes, on earest hare unčonkes. Ah swa waxeë čet wa čurh čet ha hit čeauieë, čet ham čuncheë god črof. & ich, čus hwen ha leoteë me ne ne letteë me nawt, ne ne steorië ham seolf, ne ne stondeë strong_liche a¨ein, leade ham i če leiuen & i če ladliche |r25 lake of čet suti sunne. éef ha edstonden wulleë mine unwreste wrenches & mine swikele swenges, wreastlin ha moten & wiëerin wië ham seoluen; ne me akeasten |r[f.29a] ha ne mahen, ear ha ham seoluen ouercumen. Laë me is, & noëeles nedlunge ich do hit: cuëe če hu ha |r30 mahen best ouercume me. Lowse me če hwile, leafdi, & leoëe me. |r [é]is beoë če wepnen čet me wurst wundië, & witeë ham unwemmet & strengeë ham sterclukest |p34 a¨ein me & a¨ein hare wake lustes -- čet beoë: eoten meokeliche & meaëeluker drinken: do čet flesh i sum derf ne neauer ne beon idel: hali monne bone for ham wië hare ahne beodefule čohtes, čet ha schulen čenchen |r5 bimong hare benen, a¨ein hare unwerste čohtes, čet ich in ham čudde: čenchen hit is čurh me čet hare lust leadeë ham to wurche to wundre: čenchen ¨ef ha beieë me, to hu bitter beast ha buheë, & hwas luue ha forleteë; hu lufsum čing ha leoseë, čet is meiëhad, meidenes |r10 menske, & te luue of če luueliche lauerd of heouene & of če lufsume cwen, englene leafdi; & henlunges makieë ham wië al če heouenliche hird, & un-menskië ham seolf bimong worldliche men, & forleoseë če luue nawt ane of heh in heouene ah of lah hec on eorëe, & makieë |r15 če engles murne & us of muche murhëe to lahhe se lude, če seoë ham lihte se lah of se swiëe hehe, from če heste in heouene to če laheste in helle. éis ha |r[f.29b] moten ofte munien bi ham seolfen; čenchen hu swart čing & suti is čet sunne; čenchen of helle-wa & of |r20 heoueriche wunne; hare ahne deaë & drihtenes munegin ful ilome, & te grisle & te grure čet bië et te dome; čenchen čet te licunge of čet fleschliche lust alië se swiëe sone, & te pine čeruore leasteë aa mare. Ant sone se ha gulteë eawiht, gan anan uorëriht čet ha ne |r25 firstin hit nawt to schawen hit i schrifte, ne beo hit ne se lutel ne se liht sunne: for čet is under sunne činge me laëest, čet me ofte eorne to schrift of his sunne; for čet lutle ich mei makien to muclin unmeaëliche ¨ef me hut & heleë hit; ah sone se hit ischawet bië |r30 birewsinde i schrifte, čenne scheomeë me čer-wië, & fleo ham from, schuderinde as ich ischend were. éah se feor & se forë ha mahen beon istopen in sotliche to luuien, čet nanes-weis ne schulen ha stewen hare heorten ne etstutten ne etstonden če strengëe of mine swenges, |r35 hwil čet ha somet beoë. Ne nis čear na bote bute fleo čenne, čet nowëer ne beo nohwer ane wië oëer; ne seon |p36 ham, ne sompnin, ne sitten to-gederes wië-uten witt_nesse, čet mahe iseon hweat ha don & heren hwet ha |r[f.30a] segen. żef ha čus ne letteë me, ah čeauieë me & čolieë & weneë čah to edwrenchen, ich leade ham wië |r5 leas luue lutlen & lutlen in-to se deop dunge čet ha druncnië čerin: ant sparki in ham sparken of lustes se luëere, čet ha forberneë inwië & čurh čet brune ablindeë, čet ha nabbeë sihëe ham seolue to biseonne. éet mein of hare heorte mealteë čurh če heate, & forwurdeë |r10 hare wit, & woreë hare wisdom, swa čet nulleë ha nawt wite čet ha [ahten to] witen wel. Loke nu hwuch wunder: [ha] beoë se cleane ouercumen, & swa ich habbe iblent ham, čet ha blindlunge gaë forë & forseoë godd & ham seoluen for¨eoteë; swa čet ha luëerliche, |r15 hwen ha lest weneë, ferliche falleë, fule & fenniliche i flescliche fulëen; & for a lust čet alië in an hond_hwile, leoseë ba če luue of godd & te worldes wurdschipe. Ah čeo če stealewurëe beoë & sterke to¨ein me, swa čet ha ham wië me wecchinde werien, se uuel me čuncheë |r20 črof, čet al ich am dreori a-čet ha beon čurh me sumdel ideruet, & am in hare beddes se bisi ham a-buten, čet summes-weis ha schulen ham sclepinde sulen. Ah če rode merke merreë me ouer-al, & meast ed te n[uë]e." & wië čis ilke bigon to ¨eien & to ¨uren: |r25 |r "[M]argarete, meiden, to hwon schal ich iwurden? |r[f.30b] mine wepnen, wumme, allunge aren awarpen. żet were hit čurh a mon -- ah is čurh a meiden. éis ¨et me čuncheë wurst, čet al čet cun čet tu art icumen & ikennet of, beoë alle in ure bondes, ant tu |r30 art edbroken ham: alre wundre meast, čet tu če ane hauest ouergan či feader & ti moder, meies & mehes ba, & al če ende čet tu & heo habbeë in ieardet, & Crist ane hauest icoren to leofmon & to lauerd. Beatest us & bindest & to deaë fordemest. Wei! wake beo we nu |r35 a[nt] noht wurë mid alle, hwen a meiden ure muchele ouergart čus auealleë. |p38 |r "[S]tew če", quoë ha, "sari whit, & sei me hwer ču wunest meast; of hwet cun ču art ikumen of, & ti cunde cuë me, & čurh hwas heaste heane ¨e hali men, & hearmië & weorrië hare werkes." "Ah sei |r5 me," [quoë he], "seli meiden, hweonne is če ilenet i čine leoëebeie limen se stealewurëe strengëe; of hwet cunde kimeë če či luue & ti bileaue, čet leië me se lahe. Cuë me nu & ken me hwi če worldes wealdent wuneë, wummon, in če, & hu he com in-to če, & ich chulle makie |r10 če war of alle mine wiheles." "Steu če & stille beo", quoë ha, "of čin easkunge. że, nart tu nawt wurëe, awariede ful wiht, to here mi steauene, ant hure to under_stonden |r[f.31a] se dearne & se derf čing of godes dihel nesse. Ah hwet-se ich am & hwuch-se ich am, čurh godes |r15 grace ich hit am, wil-¨eoue unoseruet, čet he haueë me i¨ettet, for ¨elde hit him seoluen. Ah swiëe cuë me & ken čet ich easki efter." "że", quoë he, "ich mot nede. y [S]athanas če unseli, če for his prude, of parais |r20 lihte se lahe, he is keiser & king, icrunet of us alle. Ant hwerto schulde ich telle če & wië talen tealen, lufsume leafdi, of ure cunde & ure cun, čet tu cost če seolf iseon i Iamemes & i Manbres bokes ibreuet. Swuch fearlac ich fele for sihëen čet ich iseo Crist seche to če, |r25 čet speoken i ne dear nawt, ah diueri & dearie, drupest alre činge. éah hwen ču wult witen, we liuieë bi če lufte al čet measte deal, eadi meiden; ant ure weies beoë abufen wië če windes; ant beoë aa wakere to wurchen al čet wa čet we eauer mahe moncun, & mest |r30 rihtwise men & meidnes as ču art. For Iesu Crist, godes bern, wes of meiden iboren; & čurh če mihte of meiëhad wes moncun iborhen; binumen & bireauet us al čet we ahten. Nu ču wast, leafdi, čet tu wite waldest: hwer we meast wunieë, & hwi we meast heaneë & |r35 heatieë če meidnes. żet, ¨ef ču wite wult hwi we weorië meast rihtwise čeines, ich če onswerie: for onde |p40 |r[f.31b] čet et aa & eauer ure heorte. We witen ha beoë iwrahte to stihen to čet stude čet we of feollen, & us čuncheë hokerlich & swiëe ho[f]les l črof; swa čet teone ontent us, & we iwurdeë wode čurh če grome čet us |r5 gromeë aa wië če gode. For čet is ure cunde, čet i če schulde kennen. Beon sorhful & sari for euch monnes selhëe; gomenin hwen he gulteë, ne neauer mare ne beo gleade bute of uuel ane: čis is ure cunde, makelese meiden. Ah, deore drihtines lomb, leoëe me a lutel, |r10 & leowse, leafdi, či fot, če sit me se sare. Ich halsi če o godes half, heh heouenlich feader, & o Iesues nome, his an sulliche sune, čet mon ne wummon ne mahe neauer mare heonne-uorë warpe me heonne. Ah ču, brihte burde, bind me on eorëe, & ne warp ču me nawt |r15 neoëer in-to helle. For Salomon če wise, hwile he her wunede, bitunde us in a tunne; & comen Babilones men, & wenden for te habben golthord ifunden, & tobreken če feat; & we forë & fulden, ča, če widnesse of če worlde." |r20 |r "[S]tille beo ču stille," quoë ha, "earmest alre činge; ne schalt tu, alde schucke, motin wië me mare; ah flih, sorhfule feond, of min ehsihëe, & def čider as ču mon ne derue na mare." Wië čet illke, če eorëe |r[f.32a] to-tweamde & bitunde him; & he rarinde rad ruglunge |r25 in-to helle. |r [I]ne marhen sende hise men Olibrius če luëere, to bringen hire biuoren him. & heo blescede hire & com baldeliche forë. Striken men čiderward of eauer_euch strete, for to seo čet sorhe čet me walde leggen |r30 on hire leofliche bodi ¨ef ha to če reues read ne buhe ne ne beide. |r "[M]eiden," quoë he, "Margarete, ¨et ich bidde & bodie čet tu wurche mi wil & wurëgi mine maumez, & te tide & te time schal beon iblescet |r35 čet tu ibore were." "Nai," quoë ha, "ne kepe ich |p42 nawt čet me blesci me swa. Ah hit were či gein & ti god baëe, čet tu če geast unblescet efter blesceunge ga & heie godd al-mihti, heh heouenliche feader, & his selcude sune, Iesu Crist, čet is soë mon & go[dd] |r5 noëeletere. Ah ču witlese wiht wurchest, as ču art wurëe, blodles & banles, dumbe & deaue baëe; & ¨et tu wurchest wurse, for če unsehene unwihtes wunieë ham in-wië, ant tu ase čine lauerdes luuest ham & heiest." |r10 |r [H]im bigon to gremien, & o grome gredde: "Strupeë hire steort-naket, & heoueë hire on heh up swa čet ha hongi to mede of hire hokeres, & on_tendeë hire bodi wië bearninde teaperes." ée driueles unduhtie swa duden sone, čet te hude snawhwit swartede |r15 |r[f.32b] as hit sner cte, & bearst on to bleinin as hit aras oueral; & hire leofliche lich reschte of če leie, swa čet alle remden čet on hire softe siden sehen čet rewëe. Ant heo bigon to bidden Dauiëes bone: "Heh healent godd, wië če halewende fur of če hali gast, moncune froure, [fure] |r20 min heorte, & [let] te lei of či luue leiti i mine lenden." żet him cweë Olibrius, reuene luëerest: |r "[L]ef, meiden, mi read: wurch čet ich wilni ear čen ču čet lif luëerliche lete." "Luëerliche ich liuede," quoë ha, "¨ef ich če ilefde; ah ¨ef ich čus |r25 deie, mi deaë is deorewurëe & dure in-to eche liue. éu swenchest te swiëe, & ne spedest nawhit for te wurchen on me, meiden an čet ich am; ah wergest če seoluen. Mi lauerd haueë mine limen sunderliche iseilet, & haueë, to mi ¨imstan čet ich ¨ettede him, |r30 i¨arket & i¨eue me kempene crune." éa warë he swiëe wod, & bed o wreëëe bringen forë a uetles ful of weattre, & binden hire bače če fet & te honden, & dusten to če grunde, čet ha dea[ë] drohe & druncnede čerinne. Me dude as he don het; & heo biheold on heh |r35 up & cleopede towart heouene: |p44 |r "[A]lre kingene king, brec mine bondes, čet ich & alle čet soë hit, heien če & herien. éis weater mote iwurëe me wunsum & softe, & lef me čet hit to me |r[f.33a] beo beaë of blisse & fulluht of font stan, halhunge & |r5 leome of echeli[ch] heale. Cume če hali gast o culures iliche, če o či blisfule nome blesci čeos weattres. Festne wië fulluht mi sawle to če seoluen, & wië čes ilke weattres wesch me wië-innen, & warp from me a-wei eauer-euch sunne, & bring me to či brihte bur, brudgume of wunne. |r10 Ich underuo her fulluht o deore drihtines nome, & on his deorewurëe sunes, & o čes hali gastes; on godd i godlec ituinet & untodealet." Nefde bute iseid swa, čet al če eorëe ne bigon to cwakien & to cwauien; & com a culure, beornind se briht as čah ha bearnde, [& brohte] |r15 a guldene crune & sette hire o čet seli meidenes heaued. Wië čet ilke breken & bursten hire bendes; & heo, ase schene ase schininde sunne, wende up of če weater, singinde a loft-song, čet Dauië če witege wrahte feor čer-biuoren, Criste to wurdmunt. "Mi lufsume lauerd," |r20 quoë ha, "he cudeë ase king čet he rixleë ariht. Feierlec & strengëe beoë hise schrudes, & igurd he is ham on, čet a cumeliche fearen & semliche sitten." |r "[C]vm," quoë če culure wië schilinde steuene, "ant stih to če wunne & to če weole of heouene. |r25 Eadi were ču, meiden, ča ču chure meiëhad, če of alle mihtes is cwen; for-či ču schalt aa bruken in blisse |r[f.33b] buten ende crunene brihtest." |r [O] čet ilke time turden to ure lauerd fif čusent men, ¨et wië-uten itald children & wummen; |r30 & alle weren anan-riht, as če reue het hit, o Cristes kinewurëe nome hefdes bicoruen, in a burh of Armenie Caplimet inempnet, alle heriende godd wië up-aheue steuene, & stihen alle martyrs wië murhde to heouene. |r [é]e reue rudnede al of grome se him gromede, & |r35 war[ë] swa wraë & swa awed, če he al o wodschipe |p46 demde hire to deače; & het on hot heorte čet me hire heued, wië schimminde & scharp sweord, wië blikinde & bitel brond to-tweamde from če bodie. Leiden honden on hire čeo če ihaten weren, & bunden hire čet tet blod |r5 bearst ut et te neiles, & wië-ute če burh ledden to biheafdin. |r "[M]eiden," quoë Malcus, "streche forë čet swire scharp sweord to underuon, for ich mot či bonebeon, & čet me is wa uore -- ¨ef ich mahte čer_wië, |r10 for ich iseo godd seolf wië his eadie engles bitrumme če abuten." "Abid me čenne, bročer," quoë ha, "hwil čet ich ibidde me, & biteache him mi gast & mi bodi baëe, to ro & to reste." "Ibide če baldeliche," [quoë he], hwil če god likeë." & heo bigon on hire |r15 cneon for te cneolin adun, & bliëe wië čeos bone ber on |r[f.34a] heh iheuen up honden towart heouene: -- |r "[D]rihtin, leodes lauerd, [alle ha beoë] duhtie, [č]ah ha dearne beon & derue, čine domes. Me is nu deaë idemet her, & wië če lif ilenet: či milde |r20 milce ich čonki hit. éu folkes feader of frumscheft, schuptest a[l] čet ischepen is. éu wisest wurhte of alle, merkedest če heouene & mete wië či strahte hond & wië če icluhte če eorëe; ču steores-mon of sea-stream, ču wissent & wealdent of alle wiht če iwrahte beoë, |r25 seheliche ant unsehene. Buh čine earen, healent godd, & bei to mine benen. Ich bidde & biseche če, čet art mi weole & wunne, čet, hwa-se-eauer boc writ of mi lif-lade, oëer bi-¨et hit iwriten, oëer halt hit & haueë oftest on honde, oëer hwa-se hit eauer redeë, oëer čene |r30 redere bliëeliche lusteë, wealdent of heouene, wurëe ham alle sone hare sunnen for-¨euene. Hwa-se on mi nome make chapele oëer chirche, oëer findeë in ham liht oëer lampe, če leome ¨ef ham, lauerd, & ¨ette him, of heouene. I čet hus čer wummon pineë o childe, sone |p48 se ha munneë či nome & mi pine, lauerd; lauerd, hihend_liche help hire & her hire bene; ne i če hus ne beo iboren na mis-limet bearn, nowëer halt ne houeret, nowëer dumbe ne deaf ne ideruet of deofle; & hwa-se-eauer |r5 |r[f.34b] mi nome munegeë wië muëe, luueliche lauerd, et te laste dom ales him from deaëe." |r [W]ië čis ča čuhte hit as čah a čunre dunede; & com a culure, se briht as čah ha bearnde, of heouene wië a rode leitinde of liht & of leome; & te |r10 meiden duuelunge feol dun to čer eorëe; & com če culure ant ran hire & rihte up, wië če rode, & seide hire sweteliche to, wië swotest a steauene: "Eadi art tu, meiden, bimong alle wummen, čet eoli halwende hauest, & halsum, isoht efter, & alle sunfule men imuneget i čine |r15 benen & i čine eadie beoden. Bi me seolf ich swerie, & bi min heouenlich hird, čet tine beoden beoë če treowe_liche ituëet, & for alle čeo iherd če ču uore ibeden hauest; & muche mare is i¨euen to čeo če munieë či nome, & i¨ettet moni čing čet nu nis nawt imuneget. |r20 Hwer-se-eauer či bodi oëer ei of čine ban beon, oder boc of či pine, cume če sunfule mori & legge his muë čer-up-on, ich salui him his sunnen; ne ne schal nan unwhit wunien in če wanes čer či martyrdom is iwriten inne, & alle of če [h]us schulen gleadien i godes grië |r25 & i gasteliche luue. & alle če če biddeë, to ¨arkin ich ¨etti ham of hare bruchen bote. & tu art eadi & te stude čet tu on restest, ant alle čeo če čurh če schulen |r[f.35a] turne to me. Cum nu, for ich kepe če, brud, to či brudgume. Cum, leof, to či lif, for ich copni či cume: |r30 brihtest bur abitd te. Leof, hihe če to me. Cum nu to mi kinedom. Leaf čet leode se lah, & tu schalt wealde wië me al čet ich i wald ah." |r [é]e steuene stutte, & heo stod up, alre burde blidest, & bigon to bidden čeo če hire abuten |p50 weren, & hire deaë bi-wopen, čet ha schulde čolien. "Leoteë nu & leaueë," quoë ha, "ower ladliche nurë, & gleadieë alle wië me če me god unnen; for ¨e habbeë iherd, ¨ef ¨e hercneden riht, hwet te hehe healent haueë |r5 me bihaten. Ant as ¨e luuieë ow seolf, leofliche ich ow leare, čet ¨e habben mi nome muchel ine munde; for ich chulle bidden for čeo bliëeliche in heouene, če ofte munneë mi nome & munegeë on eorëe. Wië bliëe heorte beoreë me genge for te herien če king čet haueë |r10 icore me; worldes wurhte, & wealdent of alle iwrahte činges. ée ich čonki črof; če ich heie & herie, heouenliche healent. For či deorewurëe nome ich habbe idrohe nowcin, & neome deaë nuëe: ant tu nim me to če, godd, of al čet god is ordfrume & ende. Beo |r15 ču aa iblescet & ti blisfule sune, Iesu Crist bi his nome, wië če hali gast, čet glit of inc baëe: ¨e, čreo ant tah |r[f.35b] an, in hades to-tweamet, in hehschipe untodealet, iteit & itunet an godd-imagin. Wurdschipe & wurë_munt wurëe to če ane from worlde in-to worlde aa |r20 on ecnesse." |r [E]fter čeos bone, ča beah ha če swire & cweë to če cwellere: "Do nu, broëer, hihendliche, čet te is ihaten." "Nai", quoë he, "nulle ich no, for ich habbe iherd hu drihtines deore muë haueë wië če |r25 imotet." "éu most", quoë če meiden, "nedunge don hit; for ¨ef ču ne dest no, ne schalt tu habbe wië me dale in heoueriche." Ant he wië čet hef up hetelest alre wepne, ant smat sme[r]tliche a-dun če te dunt defde in & čet bodi beide; & čet scherpe sweord scher |r30 hire wië če schildren, & te bodi beah to čer eorëe. & te gast steah up to čet istirrede bur, bliëe to heouene. |p52 He če čene dunt ¨ef, ¨eide mit tet ilke: "Drihtin, do me merci & milce of čis dede; of čis sunne, lauerd, loke, me salue." & feol of fearlac adun on hire riht-halue. |r [C]omen lihtin[d]e ča če engles of leome, & seten ant |r5 sungen on hire bodi bilehwit, & iblesceden hit. ée feondes, če čer weren deadliche idoruen, fengen to ¨eien: "Margarete, meiden, leoëe nuëe lanhure & lowse ure bondes: we beoë wel icnawen čet nis na lauerd bute godd, če ču on leuest." Turnden ča čurh čis to Crist |r10 |r[f.36a] swiëe monie, ant comen dumbe & deaue to hire bodi as hit lei, & botneden alle. ée engles, as ha beren če sawle in hare bearmes, sihen towart heouene, ant sungen ase ha stuhen u wië sweteste steuene: "Sanctus, Sanctus, Sanctus, Dominus deus sabaot, & cetera. Hali |r15 is, hali is, če lauerd of heouenliche weordes: heouene is ful, & eorëe, of his wurëfule weolen. Alre wihte wealdent, in hehnesse heal us. Iblescet beo če bearnes cume če com i drihtines nome: heale in hehnesse!" Wië čet, ča bigunnen če gastes of helle to čeoten & |r20 to ¨ellen; & tuhen alle to hire bodi če untrume weren, & hefden hare heale. |r Com ich, Teochimus, & toc hire leofliche lich, & ber & brohte hit a¨ein in-to Antioches burh wië murëe unimete, & dude hit i graue-stan in hire grandame |r25 hus, če wes icleopet Clete. Ich ah wel to wite čis, for ich, i pine of prisun čer ha wes iput in, font hire flutunge & fedde flesches fode; & ich iseh hwer ha feaht wië če ferliche feond, ant hire bonen čat ha bed, wrat o boc-felle, & hire lif-lade al lette don o leaue, & sende |r30 hit soëliche iwriten wide ¨ont te worlde. |r éus če eadi meiden, Margarete bi nome, i če moneë čet ure ledene, čet is ald Englis, Efterliëe inempnet, |r[f.36b] & Iulium o Latin, o če twen tuëe dei deide wië tintrohe, ant wende from čes weanen to lif čet aa lesteë, to blisse |r35 bute balesië, to wunne buten euch wa. |r Alle čeo če čis iherd heorteliche habbeë, in ower beo_den bličeluker munneë čis meiden; čet ha wië če |p54 bonen čet ha bed on eorëe bidde ¨et for ow i če blisse of heouene, čear ha schineë seoueualt schenre čen če sunne, i sy & i selhëe mare čen eani muë cuë[e] hit [m]unne[n], an i čet englene hird singeë aa unsulet, čet |r5 mon ne wummon ne mei čet his flesch-fulet: ant we bituhe če engles, čurh hire erndunge, moten ¨et iseo hire ant heren hire singen. |r Igret iwurëe godd-feader, & his sune iseinet, če hali gast iheiet, čeos čreo in an, ičeinet of engles & of |r10 eorëmen wië-uten ende. Amen.